Świetlówka czy led? Oto jest pytanie.

[Adam]

Pytanie jakie wybrać oświetlenie do naszego akwarium pada dość często. Przy akwariach innych niż roślinne, w tej chwili nie zastanawiałbym się nad niczym innym niż ledy. Przy roślinnych, sprawa nie jest jednoznacznie przesądzona. Wydaje mi się, że to jest jednak kwestia nie długiego czasu. Poniżej przedstawiam informacje, które udało mi się zabrać na temat oświetlenia. Dodam jeszcze, że poprosiłem o źródła danych trzy firmy Philips, Osram i Diversa. Odpowiedziała tylko firma Osram.

Najpierw porównanie widm świetlówek specjalistycznych.

Osram T8 Fluora




Philips Aquarell



źródło: akwarum.net.pl


Brak osi Y na wykresie, uniemożliwia jednoznaczne określenie, która świetlówka jest wydajniejsza.Widać jednak w świetlówce Osram silne podbicie w długościach 440 i 660 nm. To są dwa pasma kluczowe dla fotosyntezy. Drugi wniosek z wykresów to to, że Aquarell świeci bardziej dla człowieka niż dla roślin. Pasma 500-600 są obojętne lub o znikomej wartości dla fotosyntezy

Teraz LED.

Biały w różnych temperaturach barwowych:



źródło:http://podforak.rzeszow.pl

Kolorowe ledy :



źródło http://oswietlenieled.c0.pl/wp-content/u...of-LED.gif

Wydajność led względem świetlówek jest większa o około 10-20% (lumen/wat). Więc można by w ich przypadku zaniżyć często używany współczynnik 0,5wat/litr, ale że nie jest on jednoznaczny, to tego tematu nie będę rozwijał. Dodam tylko, iż nie tylko litry są ważne, a wysokość słupa wody i jej przejrzystość.
Żywotność w teorii:
Świetlówka 100.000h* ponad 11lat
Led biały 70.000h** 8lat

* - Trwałość świetlówek badana jest w temperaturze otoczenia 25C przy pracy w cyklu 3 godziny świecenia / 20 minut wyłączenia w układzie ze statecznikiem znamionowym.

Czyli zupełnie nie tak jak w akwarium. Myślę, że akwaryści roślinni zgodzą się ze mną, że raz w roku (max 2 lata) trzeba wstawić nowe świetlówki. Co daje nam przy 12h świeceniu 5-10tys h
** - Strumień świetlny współczesnych diod elektroluminescencyjnych spada do 50-70% początkowej wartości dopiero po 100.000 godzin świecenia w określonych warunkach pracy (przyp. Autora: tych nie znamy). Bardzo szybki postęp w konstrukcji i technologii wytwarzania półprzewodnikowych źródeł światła i ich ekstremalnie wysoka trwałość sprawiają, że praktyczne możliwości pomiaru trwałości nie nadążają za rozwojem produktu.
Źródło:http://lighting.pl/index.php?s_id=10&akcja=artykul&a_id=125&typ=5

Ledy są za krótko na rynku, aby zweryfikować optymizm producenta w tym temacie.

Podsumowanie:

Bardzo dobrą jakość oświetlenia możemy uzyskać łącząc obie wyżej wymienione świetlówki. Jednakże bardzo szybki rozwój tego źródła światła już się skończył i jest to maksimum, które udało się osiągnąć. Firmy produkujące oświetlenie inwestują w rozwój technologii LED. W tej chwili możemy złożyć lampę pokrywającą praktycznie całe pasmo PAR z ledów w następującej konfiguracji:

led biały 5500K 80%
led czerwony 10%
led zielony 10% (ten dla naszego oka).

Koszt takiego rozwiązania w tej chwili przy założeniu DIY jest około 30% wyższy niż przy użyciu świetlówek. O trwałości wypowiem się za rok, ponieważ postanowiłem zainwestować w nowe technologie, a wszystkim wam życzę miłego zastanawiania się co z tym światłem?

[Rafal]

Adamie, to co zamieściłeś jako widmo Philipsa Aquarelle nim nie jest. Nie wiem skąd te dane wziąłeś ale warto to sprawdzić jeszcze i poprawić.

Ja znalazłem coś takiego, i to wydaje mi się bardziej prawdopodobne.

  philips_aquarelle_widmo.jpg (Rozmiar: 5,99 KB / Pobrań: 152)

Drugia sprawa - Osram Fluora, nie Flora.
Aquarelle Philipsa i Fluora Osram mają dość podobne widma. Z tym ze Fluora daje światło intensywnie różowe, Aqurelle bardziej różowo-niebieskie.

Wadą Osram Fluora jest to, że występuje tylko jako T8. Warte uwagi są też Sylvania AquaStar

  pol_pl_18W-60cm-SYLVANIA-AQUASTAR-10000K-102_2.jpg (Rozmiar: 10,76 KB / Pobrań: 148)

i Sylvania Grolux

  grolux.jpg (Rozmiar: 11,28 KB / Pobrań: 148)

[Adam]

Literówkę poprawiłem, co do widma sprawdzę ponownie źródło wieczorem.

Chcę podkreślić jeszcze raz wniosek. Do niedawna jeszcze świetlówki były niezastąpione, a widmo led nie nadawało się do uprawy roślin. Teraz ich przewaga jest marginalna, ale jeszcze jest. Lampa oparta na świetlówkach T5 jest tańsza. Pełne widmo PAR oparte na LED'ach jest już możliwe. Pozostaje czekać na tańsze ledy, może jeszcze wydajniejsze i świetlówki odejdą do lamusa.

[mateuszurad]

Jest to nieuniknione. Sam się zastanawiałem nad dodaniem,zamiast jednej świetlówki, paska power ledów lecz cena mnie troszkę powstrzymała.

[Norrden]

Aktualnie technika poszła sporo do przodu i niektóre typy Led Cree osiągają dwukrotnie większą ilość lumenów względem świetlówki z każdego Watta. Co za tym idzie potrzeba ich mniej = mniejsze koszta. Zaś odpowiednio traktowana dioda nie wypala się jak lampa fluorescencyjna.

[Rafal]

Owszem można uzyskać z ledów odpowiednie widmo. Pisałem o konieczności zastosowania power ledów a nie ledów w paskach, ze względu na to, że powłoka którą są przykryte szybko matowieje i w efekcie światła jest niewiele. Jak damy jedno czy 3 watowe power ledy, i dołożymy do tego w odpowiedniej proporcji inne kolory, to uzyskamy zamierzony efekt.
Wady to cena. No i grzanie się takiego oświetlenia. Trzeba zapewnić odpowiednie odprowadzanie ciepła bo inaczej nasze oświetlenie bardzo szybko straci na mocy. W przypadku belek Power Led od Andrzeja które miałem tego nie zauważyłem (2 sztuki 18 x 1W każda). Ale już w przypadku halogenu ledowego (naświetlacza) o mocy 30W, w przeciągu kilku miesięcy spadek ilości światła był widoczny wyraźnie (mimo że halogen posiadał dość spory radiator). Także co do trwałości - to może być jak ze świetlówkami. Co z tego że świetlówka może świecić 10 lat, jak powinno się ją co 6-18 miesięcy (w zależności od typu) i tak wymienić, bo światło przez nią emitowane nie bardzo nadaje się już po takim czasie dla roślin.

[bartesta]

Grzeją się też inne źróda światła i power ledy nie są tu chyba rekordzistami. Podnoszona wysoka cena diod musi być brana pod uwagę w porównaniu ich trwałości ze świetlówkami. Wydajność diod z watta jest także wyższa, a więc lampa na ledach może być mniej prądożerna. Po podsumowaniu tych elementów różnica cenowa użytkowania źródeł światła w dłuższej perspektywie maleje znacząco. Widmo led można dobrać wg własnego uznania. Diody mają jeszcze niezaprzeczalną zaletę w postaci możliwości sterowania natężenia światła. Rzadsze wymiany zwiększają komfort użytkowania. Z czasem i rozwojem technologii ceny diod powinny spadać, więc wydaje się, że to do nich należy przyszłość. A i już dzisiaj głównym mankamentem pozostaje początkowa cena zakupu. Później jest już tylko taniej i wygodniej.

[Rafal]

Jasne, grzeja sie tez zarniki HQI, swietlowki i zarowki. Jednak tam temperatura nie wplywa tak znaczaco na trwalosc jak w przypadku ledow. Dlatego trzeba bardziej zadbac o odprowadzanie ciepla. Zgadzam sie w 100%, w dluzszej perspektywie ledy wyjda taniej niz inne zrodla swiatla..

[bartesta]

led biały 5500K 80%
led czerwony 10%
led zielony 10% (ten dla naszego oka).

Ominąłeś widmo "niebieskie" zakładając zapewne, że jest w diodach "cool white". To widmo można bardzo efektywnie wzmocnić stosując niebieskie ledy o specjalnej długości fali. Z tym zielonym byłbym ostrożny, ale tu trzeba by poeksperymentować. W morskich łączy się barwę royal blue i cool white w stosunku 2/1. Przypominam, że w morszczaku głównie idzie o zapewnienie światła dla fotosyntetyzujących zooksanteli w tkankach koralowców.

[Adam]

Jak w każdej dyskusji o nowościach będą ledentuzjaści i ledsceptycy. Cieszę się, że w naszym gronie są jedni i drudzy, taka wymiana poglądów jest więcej warta niż jednostronne przytakiwanie sobie.

Ominąłem pasmo niebieskie, ponieważ fala 440nm zawiera się cała w białym zimnym ledzie. Wykresy obu powyżej. Niestety do kolorowego legendę zakryło logo forum, ale i tak jest czytelny. Zielony dodałem tylko i wyłącznie dla widza, dla fotosyntezy jest bezwartościowy. Co do fotosyntezy "morskich krzaków" się nie wypowiem ponieważ nie wiem jakiego pasma potrzebują. Ja do swojego holenderskiego treningu dołożyłem kolejne ledy Używam białych i czerwonych. Dam roślinkom miesiąc powinno być już widać efekty, ale o tym w innym wątku.